Bestuur:
Het HVA-bestuur bestond in 2023 uit Henry Wilbrink, voorzitter, Sylvia de Jong, secretaris, Martin Kok, penningmeester, Adriaan Kuyvenhoven en Ria Langeveld. Lid van de Stichting De Vergulde Wagen waren Aad Hamoen, voorzitter, Ria Langeveld, secretaris, en Martin Kok, penningmeester. Aad Kuyvenhoven vertegenwoordigde onze vereniging bij Erfgoedhuis Zuid-Holland, en Henry Wilbrink bij het Historisch Platform Alphen a/d Rijn. Henry Wilbrink was tevens toehoorder bij de Erfgoedcommissie. Het bestuur van de HVA vergaderde in 2023 zes keer. De Algemene Ledenvergadering werd gehouden op 23 april en bijgewoond door 42 belangstellenden. Op 31 december 2023 waren Lid van Verdienste mevr. J.M. de Graaf-v.d. Hoek en de heren A.Th.M. van Holstein, J.J. Pijpers en Ir. Th.A.J. Schiere. Het aantal leden van de HVA bedroeg op 1 januari 2023 897 en op 1 januari 2024 861.

Lezingen:
In 2023 werden in Partycentrum Cools vier lezingen gehouden:
·         Arjan van ’t Riet over ’75 jaar Historische Vereniging Alphen aan den Rijn’. 
·         Sjaak van der Neut over het verleden van de Raadhuisstraat.
·         Albert Dorrestein van het Historisch Genootschap Koudekerk over ‘Johan
          Willem Ripperda, een Groningse jonker en bewoner van kasteel Groot
          Poelgeest’. 
·         Henry Wilbrink over de Oekraïens-Russische oorlog vanuit een historisch
          perspectief.  

Werkgroep Genealogie: 
De inloopmiddagen zijn in 2023 door37 personen bezocht, zowel door beginnende als gevorderde onderzoekers. Daarnaast werd via e-mail en telefonisch informatie verstrekt. Hoewel de zoektochten naar voorouders het grootste bestanddeel vormden, werd ook advies gegeven over hoe de gevonden gegevens op te slaan en/of te presenteren. Totaal werden er 39onderzoeken gedaan of nadere gegevens gevonden bij bestaande onderzoeken. Het enthousiasme bij zowel de bezoekers als de werkgroep blijft groot, vooral vanwege de uitkomsten van de diverse zoektochten. Alle stamboomonderzoekers zijn enthousiast over het nog steeds snel toenemende aanbod van genealogische gegevens via internet. Het gebruik van gedigitaliseerde kranten blijkt, behalve een bron van gegevens, ook nuttig voor de aankleding van stambomen. 

Er is ook assistentie verleend bij een onderzoek naar militairen uit Alphen aan den Rijn die zijn ingezet of omgekomen in de slag om Vliegveld Valkenburg aan het begin van de Tweede Wereldoorlog. In beide gevallen heeft de aangeleverde informatie geleid tot contact met nog levende familieleden. In één geval heeft dat tot gevolg gehad dat de dochter van de gesneuvelde soldaat het graf van haar vader heeft teruggevonden. Activiteiten werden bekend gemaakt door berichten in De Viersprong, op onze website, via facebook en in de plaatselijke pers. Buiten de inloopmiddagen probeert de werkgroep tijd vrij te maken voor onderzoek naar bekende Alphense families en hun herkomst. eventueel van buiten de landsgrenzen. Het eind vorig jaar gestarte onderzoek naar de mogelijkheid om bewoners van een bepaalde wijk per huis vanaf 1890 in kaart te brengen blijkt heel een omvangrijk project te zijn. Het onderzoek loopt nog door. 
In december heeft de werkgroep versterking gekregen. De werkgroep bestaat nu uit Hans van Staveren, Jan Neeleman, Jan-Dik de Graaf, Cees Jan van den Hoek en Anneke de Graaf-van den Hoek.   

De Viersprong: 
Het verenigingsblad De Viersprong wordt uitgegeven door de Stichting De Vergulde Wagen en verscheen in 2023 vier maal: in februari, mei, augustus en december. Oplage: 1050 exemplaren. Op de voorkant van alle vier de nummers stond het logo: Historische Vereniging Alphen aan den Rijn 75 jaar 1948 – 2023. In februari ging het over ‘Amicitia’, de herensociëteit die na anderhalve eeuw nog steeds actief is. In het meinummer werd de geschiedenis beschreven van een ondernemer in winkelbetimmeringen, Bas de Geus, en van het Rijnlands Artsen Laboratorium. Van de serie ‘Het verleden van de Van Mandersloostraat’ verschenen in 2023 de delen 19, 20 en 21. In het augustusnummer werd geschreven over de plek waar eens het pand van V & D stond. De Paradijslaan ten slotte kreeg royale aandacht in het decembernummer. De redactie bestond per 31 december 2023 uit Ria Langeveld, Margreeth van Meggelen, Arjan van ’t Riet en Henry Wilbrink. Zoals ieder jaar werd dank uitgesproken aan onze adverteerders, die onmisbaar zijn voor de uitgave van het blad.

Exposities:
De eerste tentoonstelling in 2023 betrof het verleden van de Hooftstraat, gevolgd door een expositie over historische panden die nog een maatschappelijke betekenis hebben (aansluitend bij thema Open Monumentendag, Levend Erfgoed). Ook was er een ruimte ingericht met herinneringen aan het 75-jarig bestaan van de HVA. Samenstellers van de exposities zijn Jacques van der Velden, Jenny van Loon en Ria Langeveld.   

Wandelingen o.l.v. Stadsgidsen:
Op de eerste zaterdag van de maand vertelden onze stadsgidsen aan belangstellenden al wandelend over de geschiedenis van Alphen aan den Rijn. Het doorgeven van onze wandelingen aan de media (in combinatie met vermelding van de werkzaamheden van de werkgroep genealogie en een foto van De Vergulde Wagen) bleek zinvol. Naast de wandelingen zijn in Rijnzate/Activiete powerpoint presentaties verzorgd, evenals in ‘Westerhove’, de Vrije School in Ridderveld, buurthuis Aquarijne, een fietsclub in Ridderveld en de Goede Herderkerk. Ook een fietstocht naar de Molenviergang stond op het programma, met een bezoek aan de Putmolen van Johan Slingerland. De wandeling langs de Oudshoornseweg met als startplaats de Oudshoornse kerk werd door omstandigheden een halve wandeling. 

Een heel speciale wandeling betrof die met een internationaal gezelschap (toelichting uiteraard ook in het Engels) t.g.v. van het huwelijk van Tom en Marie, beiden archeoloog. De inspanningen werden beloond met een royale gift voor onze vereniging! Op verzoek van de commissie Open Monumenten Dag heeft onze gids op 9 september tweemaal een wandeling verzorgd. Het Romeinse verleden van Alphen wordt meer op de kaart gezet: Alphen aan den Rijn, wereldstad aan de Limes. Wij zijn benaderd voor medewerking aan ‘Romeinse wandelingen’ in combinatie met ‘onze’ stadswandeling. In november en december 2x met als ondersteuning de 1e keer een archeoloog en de 2e keer een ‘Romeinse’ deskundige. Het vele jaren sponsoren van koeien van molenaar/veehouder Johan Slingerland loopt ten einde. Hij bereikt in 2024 de pensioengerechtigde leeftijd, evenals de koeien. Gidsen in 2023 waren Anneke de Graaf, Henk Jan Habermehl, Aad Hamoen, Wim Krösschell, Wim van Ofwegen en Ria Langeveld.   

Archief: 
Elke woensdag is een aantal vrijwilligers in De Vergulde Wagen bezig met het archief. Hun taken omvatten het archiefbeheer en het registreren en opslaan van aanwinsten. Er wordt geschipperd met de ruimte om de zich gestaag uitbreidende collectie overzichtelijk onder te brengen. Verder de afhandeling van bestellingen van bezoekers en anderen. Er worden veel afdrukken van oude foto’s besteld. Er waren nog steeds vragen van scholieren en studenten: begeleiding door onze archiefmedewerkers en inzage in onze archieven, ter voorbereiding van te schrijven scripties en opstellen. Het digitaliseren van ons dia- en fotoarchief en onze objecten is vrijwel afgerond. Wij krijgen voor onze ICT-apparatuur en -programmatuur voldoende ondersteuning van vrijwilligers met specialistische kennis op dat gebied.   

Giften en aanwinsten:       
Leden van de vereniging maakten bij de contributiebetaling € 2.843,-- aan giften over (vorig jaar € 3.656,--). Ongeveer 11% van de jaarcontributie. De vereniging is daar erg blij mee en het is ook nodig om het financiële resultaat niet te veel onder druk te komen laten staan.    

Samenwerking
Sinds jaar en dag is de samenwerking met het Gemeentearchief een belangrijk onderdeel van onze werkzaamheden. De personele veranderingen bij het archief zijn voor ons goed verlopen. Het Historisch Platform Alphen aan den Rijn heeft zijn meerwaarde bewezen: via het HPA vindt afstemming plaats tussen de verschillende historische verenigingen, zodat overleg met relevante partijen (zoals de gemeente) gezamenlijk en eenduidig kan plaatsvinden. Op individuele basis wordt bekeken of we meer kunnen samenwerken met plaatselijke partijen die (vanuit hun eigen invalshoek), zich willen bezighouden met het erfgoed van Alphen aan den Rijn.   

Publiciteit en communicatie
Er wordt naar gestreefd (actuele) informatie over stadswandelingen, lezingen, werkgroep genealogie en verschillende tentoonstellingen in De Vergulde Wagen gepubliceerd te krijgen. Nieuwsblad Alphen plaatst onregelmatig onze persberichten. Via Facebook en de website kan de doelgroep sneller en gerichter bereikt worden. Mede daarom is de website van de Vereniging ingrijpend veranderd. Met onze website hvalphen.nl willen wij niet alleen een breder publiek bereiken, maar ook duidelijker laten zien welke collecties en voorwerpen wij in huis hebben. Op de website wordt ons privacy beleid beschreven.   

Vrijwilligers van de Historische Vereniging in 2023 in alfabetische volgorde:
W. Bloemzaad, D. de Graaf, J.M. de Graaf-van den Hoek, J.D. de Graaf, H.J. Habermehl, A. Hamoen, G. Hamoen-Labordus, E.J. Henry-Beunder, C.J. van den Hoek, W. Krösschell, K. Lie, J. van Loon, E. Maurer, M.M. van Meggelen-Alblas, J. Neeleman, W. van Ofwegen, A.J.J. van ’t Riet, H. van Staveren, J. van der Velden, G. Verkerk en A. Verkerk-Pols.